Çeşitli sebeplerden dolayı kaybedilen dişlerin yerine yapılan ve sizi tekrar estetik bir görüntüye kavuşturan, fonksiyon kaybı oluşmuş kısımların yerine kişiye uyumlu olarak hazırlanan cisimlere protez denmektedir. Diş kayıpları çeşitli hastalıklar, geçirilen travmalar, diş eti hastalıkları sonucunda oluşur. Diş kaybı hastanın hem estetik açıdan hem de sağlık açısında zarar görmesine neden olur. Diş protezleri ile estetik gereksinimin sağlanması yanında yeme içme ve konuşma problemleri de çözüme kavuşturulmuş olunur. Protezler sayesinde hastanın kendine olan güveni yerine geldiği gibi yaşam kalitesi de artırılmış olur.
Protez Çeşitleri
1- Sabit Protez
Sabit protezleri hasta kendisi çıkaramaz bu protezler yapıştırma şeklindedir, sökülemez veya çıkarılamaz. Bu protez şekli ülkemizde en sık başvurulan yöntemdir. Ağızdaki diş eksikliklerin birkaç taneyi geçmediği durumlarda kullanılmaktadır. İmplantlar veya komşu dişlerden destek alınarak yapılan köprü tarzı tedaviler bu protez çeşitlerindendir. Bu protezlerle kişi, yeniden görsel açıdan estetik bir görüntüye kavuştuğu gibi doğal görüntüsü sebebiyle de protez olduğu zor anlaşılmaktadır.
2- Hareketli Protezler
Hareketli protezler ise hastalar tarafından takılıp çıkarılan, günlük bakıma ihtiyacı olan protez tipleridir.
Daha çok diş kaybının çok sayıda olduğu durumlarda kullanılan hareketli protezler, hastanın istediği gibi takıp çıkarabildiği ve günlük bakımını yapılması gerektiği protez türüdür. Hareketli protezler tam ve yarım olmak üzere ikiye ayrılır. Bu protezler yapıldıktan sonra hastanın ağız yapısına uyumu takip edilir. Hareketli protez diş kaybının sayısına bağlıdır. Yani yaşla herhangi bir alakası yoktur; ama diş kaybı en çok ileriki yaşlarda yalandığından hareketli protezleri daha çok yaşlılar kullanır.
a) Total (Tam)Protezler:
Ağızda hiç dişin kalmadığı durumlarda total yani tam protezler uygulanmaktadır. Dişlerin tümünün kaybedildiği durumlarda yanaklar çöker, dudak büzüşür ve yüz daha yaşlı bir görüntü alır. Bu durumda hastanın yaşam kalitesi bozulur. Yemek yiyemez ve konuşma güçlüğü çeker. Bu protezler hastaya hem kaybettiği yaşam kalitesini hem de sağlığını geri verir. İlk başta total protezleri hasta tam olarak kabul edemez. Fakat zaman ilerledikçe alışmaya ve eski yaşantısına geri dönmeye başlar.
b) Parsiyel (Parsiyel veya Modern) Protezler:
Tam olarak eksik sayılmasa bile dişlerin büyük çoğunluğunun kaybedildiği hastalara uygulanmaktadır. Hareketli protezler olan Parsiyel protezler, diş kaybının yaşandığı bölgede bulunan dişlerden, çene kemiğinden destek alınarak hazırlamaktadır. Hareketli protez olmasının yanında çiğneme, yemek yeme ve konuşma kabiliyetini tekrar kazandıran Parsiyeller, hareket edip hastayı rahatsız etmezler. Metalden yapılan Parsiyel protezlerin üzerinde dişlere tutunmayı sağlayan kanca adı erilen bölmeler vardır. Günümüzde metal olmayan protezlerde yapılmaktadır ve çok ince yapıda olmalarından dolayı kişide herhangi bir rahatsızlık hissi uyandırmaz. Deflez adı verilen ve diş rengine yakın olan bu yeni protezler hem daha iyi görsellik sunmakta hem de alerjik reaksiyonlar oluşturmamaktadır. Aynı zamanda daha hafif ve konforludur.
Hassas Tutuculu Protezler:
Destek dişlere kronlarla ve tutucularla tutunma esasına dayanan bu protezler görselliğin yanında sağlam olması ve hareket etmemesi açısından diğer protezlere oranla daha kullanışlıdır. Maliyeti diğer yöntemlere göre oldukça fazla olan hassas tutucu protezler, halk arasında çıt çıtlı protez olarak da bilinmektedir.
İmplant Destekli Protezler
Hareketli total protezler kullanım ve bakım zorluğu açısından günümüzde yerini implant destekli sabit protezlere bırakmaktadır. Hareketli protezin tüm sıkıntılarını ortadan kaldıran implant destekli protezler hastaya büyük konfor kazandırmaktadır.
Hareketli protezlerin hem kullanımı zordur hem de bakımı uğraştırıcıdır. İmplantlar sayesinde total dişsizlik durumunda dahi sabit protez ile hasta bütün bu zorluklardan kurtulmuş olmanın yanı sıra hastanın gereksinimleri de karşılanmış olmaktadır.
Hareketli Protezlerin Bakımları Nasıl Yapılmalıdır?
Hareketli protezlerde biriken yemek artıkları ömrünü kısaltmaktadır. Bu nedenle her yemek sonrası temizlenmelidir. Özel olarak üretilen tabletlerden de haftada bir olmak şartıyla yararlanabilirsiniz. Protezler basınçtan uzak tutulmalı ve düşürülmemelidir. Çünkü kırılabilirler. Protez kullanırken yılda bir defa hekim kontrolünden geçmeni proteze bağlı olarak gelişen yaralanmaları da engelleyecektir. Protez çıkarıldıktan sonra ağız içinin uygun bir malzeme ile temizlenmesi hijyen açısından önemlidir.
