Endodonti kanal tedavisi çürük sonrasında veya diş travmaları nedeniyle dişin iç kısmındaki pulpa dokusunda bulunan sinirlerin etkilenmesi sonucu dişlerin iyileşemeyecek düzeyde zarar görmesiyle oluşan problemlerin çözümünde kullanılan bir tedavi yöntemdir. Bu sinirler iç kısımlarda bulunup burada meydana gelen rahatsızlıklar ne yazık ki geri dönüşü olmayan bazı sorunlara yol açmaktadır. Kanal tedavisi bu sinirlere ulaşılarak burada ölmüş tabakayı uzaklaştırma ve yerine dolgu maddeleri ile doldurma yöntemine dayanmaktadır.
Dişin kök ve kuron adı verilen iki bölgesi vardır. Bunlardan kuron hepimizin ağız içinde gördüğü bölümdür. Kök ise görünmeyen kemikte kalan bölümdür. Bunlardan kuron mine adını verdiğimiz ve oldukça sert bir tabaka ile kaplıdır. Kök bölümü ise sement adı verilen ve kuron kısmını tamamen örten bir tabakayla örtülüdür. Mine ve sement tabakaları altında bulunan ve sinir uçlarını barındıran dentin adı verilen bir tabaka daha bulunmaktadır. Sinir uçlarının bulunduğu dentin genellikle diş ağrısını yansıtan ve hissetmemize yol açan bölümdür. Dentinin altında ise daha derinlerde bulunan diş pulpası bulunur. Pulpanın önemi dişin gelişmesini sağlayan bölge olmasıdır ve burada sinirler bulunmaktadır. Aynı zamanda pulpa, dişte meydana gelen sorunların ilk sinyallerini veren yerdir. Dişin tam merkezinde olan pulpa, kandan, dokudan ve sinirlerden oluşmaktadır. İşte dişte bu kadar öneme sahip olan bu diş pulpası tedavi sırasında yerinden alınabilmektedir. Kanal tedavisi pulpanın alınarak yerine dolgunun eklenmesi şeklinde uygulanmaktadır.
Kanal Tedavisi Aşamaları
- Genellikle önce radyografi alınarak dişteki problem belirlenir.
- Eğer dişte hala canlılık varsa önce dişin çevresindeki duyarlılık yok edilir, yani hissetme özelliği ortadan kaldırılır.
- Daha sonra dişte bulunan plaklar ve çürükler temizlenir. Böylece pulpa tabakasına kolayca ulaşılabilinir.
- Rubber dam adı verilen bir cihaz dişe yerleştirilir böylece diş izole edilebilinir.
- Çalışma uzunluğu saptanır. Bunun için çeşitli elektronik aletler kullanılmaktadır. Bulunan bu uzunluklar daha sonra radyografi ile onaylanır.
- Bütün bu aşamalardan sonra kanallar içinde enfekte olmuş bölgelerin temizlenmesi döner alet sistemleri ve el eğeleri kullanılır. Böylece mikroorganizmalar da yok edilmiş olur.
- Yine döner aletler ile dentin tabakasında bulunan mikroorganizmalar ve enfekte olmuş bölgeler temizlenir.
- Çeşitli irigasyon ajanları ile enfekte olmuş bölgeler bütün bu aşamalar sırasında dezenfekte edilir.
- Özel kanal dolgu malzemeleri ile temizlenmiş olan kök kanalları doldurulur.
Endodontik tedavinin kapsamı yalnızca kanal tedavisi değildir. Bu ana bilim dalı altında yapılan başlıca işlemler şunlardır:
- Hasar görmüş pulpa dokusunun tedavisi (pulpa kaplaması, amputasyon)
- Hastalıklı pulpa dokusunun çıkarılarak yapılan kök kanal tedavisi
- Travma sonucu zarar görmüş dişlerin tedavisi (avülsiyon, replantasyon vb)
- Endodontik cerrahi
- Kanal tedavisi yapılmış dişlerin restorasyonu için post-kor yapımı
- Kök oluşumu tamamlanmamış dişlerde kök gelişiminin tamamlanması veya tıkaçlama yapılması (apeksogenezis ve apeksifikasyon)
- Başarısız endodontik tedavilerin yenilenmesi
- Canlılığını kaybetmiş dişlerin kanal tedavisi sonrası beyazlatma işlemleri
- Çürük veya herhangi bir sebeple perfore olmuş dişlerin çeşitli ajanlar kullanılarak onarılması
